Powódź tysiąclecia

Autor: Rafał Nowakowski

Powódź z 1997 r. zwana jest powodzią tysiąclecia ze względu na rozmiar, przebieg i skutki, zarówno we wschodniej Austrii i Niemczech oraz północno-zachodniej Słowacji i południowo-zachodnich Czechach, jak i w Polsce. Była ona wynikiem intensywnych opadów, które na początku lipca przeszły przez województwa śląskie, opolskie, wałbrzyskie i jeleniogórskie. 6 lipca ogłoszono alarm przeciwpowodziowy na Opolszczyźnie, a następnego dnia na terenie południowej Polski. Wezbrane wody Odry i Nysy Łużyckiej zalały Kłodzko, Bardo Śląskie, Stronie Śląskie, rejon Głubczyc i Głuchołaz. Następnego dnia woda wdarła się do Kędzierzyna Koźla i Opola oraz przerwała połączenie autostradowe z Wrocławiem. 12 lipca żywioł dotarł do stolicy Dolnego Śląska. Kluczową rolę w systemie obrony przeciwpowodziowej Wrocławia odgrywał Wrocławski Węzeł Wodny, wybudowany w latach 1905–1920 po konsekwencjach powodzi z 1903 i 1905 r. Na system ten składały się: kanał przeciwpowodziowy, 93 km wałów, 11 jazów i 10 śluz żeglugowych. Obliczony został na przyjęcie 2200–2400 m3/s wody. Dodatkowo wybudowano wały przeciwpowodziowe I i II klasy wraz z polderami na terenie Wrocławia, które umożliwiały przerzut ok. 150 m3/s. kanałem powodziowym oraz w dolinę rzeki Widawy. System ten sprawdził się podczas dwóch powodzi, jakie nawiedziły miasto w 1977 r. i 1985 r. Niestety, okazał się on niewystarczający w zmaganiach z powodzią w 1997 r., podczas której natężenie wody wynosiło 3640 m3/s. Przeszła ona przez miasto w dwóch etapach. W weekend z 12 na 13 lipca dotarła do Wrocławia kulminacyjna fala o wysokości 7,24 m. Pod wodą znalazło się ok. 30% powierzchni miasta, zamieszkanych przez 200 tys. ludzi. Miasto pozbawione zostało prądu, łączności i wody pitnej. Do odciętych i zalanych terenów drogą wodną i powietrzną dostarczano żywność i wodę. Od 25 do 27 lipca przez Wrocław przeszła druga fala powodziowa, licząca ok. 100 km długości o wysokości 5,74 m. Okazała się ona o wiele łaskawsza niż poprzednia. 18 lipca Prezydent RP ogłosił w Polsce jednodniową żałobę narodową. W akcji ratowania domostw, życia ludzi i zwierząt oraz dziedzictwa narodowego uczestniczyły jednostki wojska i policji wspierane przez sztaby kryzysowe i komitety powodziowe.

We wzmacnianiu wałów i budowaniu zapór uczestniczyli spontanicznie mieszkańcy terenów zalanych lub zagrożonych powodzią. Władze i organizacje charytatywne zaopatrywały ludność poszkodowaną przez powódź w środki pierwszej potrzeby. Nie brakowało przy tym niestety kradzieży, przywłaszczenia mienia i darów. Podczas akcji ratowania miasta zużyto – według szacunków magistratu – od 300 do 480 tys. worków z piaskiem, a w pracach tych i akcjach różnego typu wzięło udział do 100 tys. mieszkańców. Bilans powodzi w Polsce w 1997 r. to 56 ofiar śmiertelnych i straty materialne szacowane na blisko 12 mld zł (3,5 mld dol.)